Dina tulisan saacana (bangsa Arab jeung Islam 2), sakumaha nu dicutat ku Prof. Dr. Hamka, kabilah Kahlan nu kawilang bangsa Arab nu geus boga tamaddun (kabudayaan) nu luhur paburencay jadi sababaraha suku.
Nu paling paling mashyur nyaeta Azad, Tha’i, Muzhaj, Hamdan, Kindah, Murad jeung Inmar.
Diantara kabilah Kahlan nu paburencay eta, nya, kabilah Azad nu ngalahirkeun katurunan raja-raja Ghassan, dina mangsa nu lila samemehna kungsi nagawasa nagri Syam.
Hamka ngajelaskeun Bani Ghassan kadituna ngalahirkeun katurunan Bani Aus jeung Khazraj nu dumuk di nagri Yastrib (Madinah), sarta Bani Khuza’ah nu kungsi ngawasa di Mekkah salila sawatara taun, nu samemehna kungsi dikawasa ku Quraisy.
Sedengkeun Tha’i kabilah nu bumen-bumen di Najd al Hijaz hiji tempat pasir (bukit) nu loba gawir nu luhur (lereng), nyaeta Aja jeung Salma. Nu kiwari leuwih dipikawanohnu dingaranan bukit Syamsr. Ti katurunan Tha’i nu diasalkeun tina katurunan Nabhan, Salaman, Hani jeung Sadus.
Ditempat sejen Muzhaj jeung jeung Hamdan lolobana dumuk di wewengkon Yaman. Kaulah, Januh jeung Aud mangrupakeun katurunan ti Muzhaj. Anapon Kindah, lila oge marentah di wewengkon Hadramaut jeung ngalebarkeun kalungguhanana tepi ka Bani Asad bin Yamamah, sabagean ti garis katurunanana nyaeta Sukun.
Di tempat nu beda Bani Murad nu aya di deukeut nagri Zubad diantara pasir-pasir nu aya di Yaman. Kitu deui Anmar miboga dua cabang katurunan nyaeta Bajilah jeung Khas’am. “Kaom Bajilah gede jasana dina meruhkeun wewengkon-wewengkon Arab dina mangsa Sayidina Umar,” jelas Hamka, sakumaha nu ditulis dina bukuna.

Kabilah nu aya kaitanana jeung katurunan Amr Ibnu Saba nyaeta Lukham. Ti Lukham nu diasalkeun ti katurunan Bani Dar jeung raja-raja Munazarah nu aya di nagri Hirah, hiji karajaan nu geus lila ngadeg di sisi walungan Furrat.
Hamka ngeceskeun dumasar kana katerangan para ahli katurunan sekeseler nu aya di Arab. Adnan mangrupakeun cikal bakal (bapak besar) ti Arab Musta’ribah miboga kaitan tali garis nasab ka Ismail Ibnu Ibrahim nu ngahaja datang ka Mekah jeung dumuk pagaliwota jeung bangsa Jurhum Arab kadua.

Katebahdieunakeun jatukrami jeung wanoja-wanoja maranehna antukna lahir ti harita Nabi Ismail dugi ka Adnan. Saterusna Adnan boga budak dingaranan Nizar. Ti Nizar ngalahirkeun opat budak, nyaeta Azad, Anmar, Rabi’ah dan Mudhar.

Katurunan Mudhar jeung Rabi’ah terus sumebar ka sajagat wewengkon Arab nu leuwih lega tug dugi ka kiwari. Mudhar miboga rundayan kabilah, salah sahiji nu paling loba jeung gede pangaruhna nyeta Bani Qais.

Ti Bani Qais dinasabkeun Bani Hawazin jeung Salim. Hawazin jeung Salim dumuk bemen-bumen di di tebah kulon ti nagri Najd. Ti Bani Qais oge ngalahirkeun Bani Gahtfhan. Saterusna ti Ghahfhan ngalahirkeun Zahyan jeung Absin.

Nyaeta budak ti Baghidh, Asyja’ ibnu Raits jeung Ghani ibnu A’shur. Bani Absin jeung Zabyan ieu kungsi diperangan ku Sayidina Abu Bakar kulantaran murtad. Di tempat nu liana, salah sahiji budak Mudhar nyaeta Ilyas.
Kabilahna nu paling mashur Tamim ibnu Murr, Huzail Ibnu Mudrikah, Bani Asad ibnu Khuzaimah jeung pecahan ti Kinanah ibnu Khuzaimah. Ti Kinanah diturunkeun Quraisy nyaeta ngaran keur leutikna ti Fihr ibnu Malik, ibnu Nadhar, ibnu Kinanah.

Quraisy kabagi jadi sababaraha kabilah nu masyhur nayeta Jumah bin Sahm budak ti ti Hushaish ibnu Ka’ab- kabilah Ibnu Ka’ab. Makzhum ibnu Yaqzah ibnu Murrah ibnu Taim ibnu Murrah, Zuhrah Ibnu Kilab, Abdu Dar ibnu Qushai, Asad ibnu Abdul Uzza ibnu Qushai jeung Abdul Manaf ibnu Qushai.
Anapon runtuyan-runtuyan ti Bani Rabi’ah nu paling kawentar Bani Asad, nu dumuk di tebah kidul Wadi al Rihmah jeung Wail oge pecah jadi Bani Bakar jeung Taghlib. Dua kabilah ieu teu kungsi akur, mumusuhan jeung perang campuh dina mangsa nu kaitung lila.

Utamana saeuenggeusna Kulaib ditelasan. Nu antukna eta dua kabilah nu mumusuhan jeung perang saendengna, meh tumpur. Dina mangsa Bakar ibnu Wail dibangsakeun Bani Hanifah. di nagri Yamamah diperangan ku Sayidina Abu Bakar kusabab murtad.

Antara Bani Mudhar jeung Ban Rabi’ah ngalahirkeun mumusuhan gede, nu lumangsung dina mangsa nu lila, tepi ka ratusan taun. Bani Rabi’ah biasana menta bantuan ka bangsa Arab Yaman keur merangan Bani Mudhar.

Guaran ngeunaan bangsa Arab masih loba ahli-ahli riwayat nu teu bisa ngrebrehkeun kalayan bener, saperti kaitanana jeung rundayan (silsilah) Adnan, karuhunna Kanjeng Nabi Muhammad saw. Ukur ti Adnan ka handap ahli sajarah bisa nangtukeun kalayan eces pisan, silsilah karuhun Baginda nabi saw, tapi kaluhurna tepi ka Nabi Ibrahim, maranehna aya dina karaguan.

Numutkeun Hamka, dumasar ka para ahli sajarah bangsa Arab tadi, aya dua atawa tilu macem katerangan maranehn nu pabentar pamadegan. Kajeun eta teh bener yen Nabi Muhammad katurunan Nabi Ibrahim jeung bener teu aya kabilah atawa sekeseler sejen nu kacampuran, diantara Adnan jeung Ismail.

Ahmad Amin salah sahiji guru besar Universitas Fuad 1 di Mesir dina bukuna Fajrul Islam netelakeun. “Sababaraha pangarang gemet anu kawilang gedena dina nyusun silsilah nasab kabilah-kabilah Arab sarta rundayanana jeung pecahanana, jeung maranehna geus loba nyusun buku-buku nu ngaguar hal eta. Parandane kitu nasab-nasab ieu teu bisa dipertanggungjawabkeun sakabeh kabeneranana”.
Imam Malik kungsi ditaros ku salah sahiji jalma ngeunaan hiji lalaki nu sanggup nyebutkeun nasabna tepi ka Nabi Adam. Imam Malik resep pisan ngupingkeunana, terus nyarios. “Ti mana arinyana apal?. Terus disebutkeu ku nu nanya tadi, “tepi ka Sayidina Ismail. Imam Malik ngawaler” Saha nu ngabarkeun ka manehna?” (Agung Ilham Setiadi)